(23.4.2009)
Δυο νεαρές μητέρες κάθονται σε ένα παγκάκι στο πάρκο. Πιο πέρα δυο αγόρια, όχι μεγαλύτερα από πέντε έξι ετών πετροβολούν και σπάνε τα τζάμια ενός παρακειμένου κτιρίου. Οι μητέρες παρακολουθούν απαθείς, σαν να μη συνέβαινε τίποτε. Κάποιος περαστικός, βλέποντας αυτό, σταματάει και απευθύνεται στα παιδιά λέγοντάς τους να σταματήσουν και ρωτώντας τα αν είναι μόνα τους στο πάρκο. Μετά από κάποιο δισταγμό, ομολογούν ότι οι δυο κυρίες που κάθονται πιο πέρα είναι οι μητέρες τους. Στην παρατήρηση του περαστικού, γιατί δεν επεμβαίνουν να συνετίσουν τα παιδιά τους, η αφοριστική απάντηση είναι «Και τι να κάνουμε; Έχουνε ψυχολογικό πρόβλημα τα παιδιά!»
Αυτό είναι ένα πραγματικό ενδεικτικό περιστατικό που αποκαλύπτει με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στη σημερινή ελληνική οικογένεια, το οποίο δεν είναι άλλο από τη σχέση που διέπει τους γονείς με τα παιδιά τους, τη σωστή διαπαιδαγώγηση και την επιμέλεια.
Είναι γνωστό ότι, λόγω των νέων κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών που δημιουργήθηκαν, με τους δύο γονείς να δουλεύουν, για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες απαιτήσεις, καθώς και του μεγάλου ποσοστού των διαζυγίων, η φροντίδα και η επιμέλεια των παιδιών έχει περιοριστεί στα απολύτως απαραίτητα.
Η φροντίδα για την εξασφάλιση και την παροχή των υλικών αγαθών έχει καταστεί πρώτη προτεραιότητα.
Ο παραδοσιακός ρόλος, επομένως, της οικογένειας, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των νέων έχει μειωθεί αισθητά, αν δεν έχει εξολοκλήρου εκμηδενιστεί σε πολλές περιπτώσεις, αν και ο θεσμός της οικογένειας είναι ακόμη ισχυρός στην Ελλάδα σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες. Η προσφορά των υλικών αγαθών όμως δεν είναι ικανή να αντισταθμίσει την αγάπη και την ψυχική επαφή και επικοινωνία που είναι απαραίτητη στις σχέσεις των γονέων με τα τέκνα τους.
Η καθημερινή ουσιαστική επαφή με τα παιδιά και συζήτηση όλων των αναφυομένων κάθε φορά προβλημάτων και εντυπώσεων, δικών τους ή αλλοτρίων, η ανάπτυξη της επικοινωνίας και της αλληλοκατανόησης μέσω του διαλόγου, οι προβληματισμοί που ανακύπτουν από την καθημερινότητα και οι λύσεις που δίνονται ή προτείνονται, μέσα σε ένα πνεύμα αγάπης και κατανόησης, είναι τα μέσα που σφυρηλατούν και διαμορφώνουν τον χαρακτήρα των νέων, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τους πειρασμούς και τα προβλήματα αρχικά στο χώρο του σχολικού περιβάλλοντος και αργότερα στην κοινωνία.
Τα τυχόν προβλήματα που υπάρχουν στις οικογενειακές σχέσεις (όπως η απειλή ή η χρήση βίας, η ένταση που δημιουργείται από καυγάδες, η αυταρχικότητα και ανευθυνότητα, οι αισχρολογίες και οι βρισιές) έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς των νέων.
Ο παιδαγωγικός ρόλος του σχολείου, δυστυχώς, παρόλες τις μεγαλόστομες διακηρύξεις που εντάσσονται στα αναλυτικά προγράμματα, έχει σχεδόν μηδενιστεί.
Η επίδραση του σχολικού περιβάλλοντος, όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία κυρίως χρόνια, στο ήθος των μαθητών μάλλον αρνητική είναι. Ο παπανδρεϊσμός, με την επιβολή του κομματισμού στα σχολεία, την άκρατη «φιλελευθεροποίηση» που κατέληξε στην ασυδοσία, οι συστηματικές και οργανωμένες από τις κομματικές μειοψηφίες καταλήψεις, επέφεραν ένα σκληρό και δύσκολα αναστρέψιμο πλήγμα στον παραδοσιακό παιδαγωγικό και μορφωτικό ρόλο του σχολείου.
Ο δάσκαλος και ο καθηγητής, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν είναι πια οι αφοσιωμένοι λειτουργοί του παρελθόντος, αλλά επαγγελματίες, και μάλιστα χωρίς καμιά ουσιαστική αξιολόγηση.
Ο παιδαγωγικός/ μορφωτικός τους ρόλος έχει εκ των πραγμάτων περιοριστεί ή αχρηστευθεί.
Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου η πειθαρχία και η ευκοσμία τείνουν να εξαλειφθούν. Η παραβατικότητα, όχι μόνο στους αύλειους χώρους, αλλά ακόμη και στις σχολικές αίθουσες, είναι υπαρκτό και ανησυχητικό γεγονός.
Επιπλέον, οι εξοντωτικές απαιτήσεις των γονέων για επιτυχία των παιδιών τους στις εισαγωγικές εξετάσεις για τα πανεπιστήμια, πράγμα που θεωρείται ως μεγάλη επιτυχία και κοινωνική καταξίωση, απαιτήσεις που αναγκάζουν τους μαθητές να διαθέτουν όλο το χρόνο τους στο σχολείο και στα φροντιστήρια, η έλλειψη κριτικής προσέγγισης των πραγμάτων, η βιασύνη να καλυφθεί η εξεταστέα ύλη και η καταστροφική και αναποτελεσματική μέθοδος της αποστήθισης, η συσσωρευμένη κούραση, ψυχική και σωματική, οδηγεί τους νέους σε μια κατάσταση άγχους και ακατανοησίας για το κοινωνικό τους περιβάλλον, με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να καταφεύγουν σε υποκατάστατα, όπως η απειλή ή η χρήση βίας και οι παντός είδους εξαρτήσεις από διάφορες ουσίες.
Αν θέλουμε μια καλύτερη και ευημερούσα κοινωνία, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και τη συμπεριφορά των νέων μας, ο καθένας από μας ατομικά και όλοι μαζί συλλογικά.
Η ανεξέλεγκτη πρόσβαση στο διαδίκτυο (με τους κινδύνους που ελλοχεύουν), η αρνητική επίδραση των μέσων μαζικής επικοινωνίας και κυρίως της τηλεοράσεως, με τα αντιπαιδαγωγικά προγράμματα και εκπομπές της, που άλλοτε διαφθείρουν και άλλοτε εκμεταλλεύονται τη φιλοχρηματία και τις τυχόν αδυναμίες πολιτών, όπου τα ιδεώδη που προβάλλονται είναι το χρήμα, το σεξ, ο ατομικισμός, και πολλά άλλα αρνητικά πρότυπα της δυτικής κοινωνίας, έχουν διαμορφώσει ένα καινούργιο περιβάλλον, το οποίο είναι αδύνατο σχεδόν να ελεγχθεί από τους γονείς.
Ο νέος σήμερα εξοικειώνεται με το έγκλημα (αφού αυτό συνήθως είναι το κύριο μοτίβο στα περισσότερα διαδικτυακά ηλεκτρονικά παιχνίδια), τη σκληρότητα και τη βία (αρκετές τέτοιες ταινίες προβάλλονται κάθε μέρα), την ανυπακοή και την απειθαρχία, την επιδίωξη της «επιτυχίας» με κάθε τρόπο και μέσο και όσο πιο γρήγορα, την φιλοχρηματία (βλ. σχετικές εκπομπές, όπου ακόμα και η καταρράκωση της προσωπικότητας θεωρείται ως μέσο για την επίτευξη του στόχου), την αυθαιρεσία και την προχειρότητα, την αισχρολογία και την ισοπέδωση των πάντων.
Οι γονείς, αφετέρου, δεν έχουν οι περισσότεροι την απαραίτητη γνώση και τα εφόδια για να αντιμετωπίσουν τις δημιουργούμενες κάθε φορά καταστάσεις, και αγνοώντας την εξελικτική ψυχολογία των παιδιών και των νέων αφενός και παρασυρμένοι από το φιλελεύθερο πνεύμα των καιρών αφετέρου, το οποίο συνήθως παρερμηνεύουν θεωρώντας την ασυδοσία ως ελευθερία, είτε αφήνουν ανεξέλεγκτα τα παιδιά τους είτε δίνουν λάθος μηνύματα, συμβάλλοντας έτσι αρνητικά στη διαπαιδαγώγηση των νέων.
Η έμφαση που δίνεται από την κοινωνία στην εξασφάλιση των υλικών αγαθών και στις θετικές επιστήμες και η παραμέληση, ακόμα και η περιφρόνηση από τους ίδιους τους γονείς και την πολιτεία, της ανθρωπιστικής παιδείας (της ελληνορθόδοξης παραδόσεως), διαμορφώνει νέους ανθρώπους χωρίς γερά θεμέλια και χωρίς προσανατολισμό.
Νέος χωρίς πίστη σε αξίες μοιάζει με ακυβέρνητο καράβι, έρμαιο στα κύματα και τους ανέμους.
Ο νέος έχει ανάγκη προπαντός από αγάπη και κατανόηση, που πρέπει να εκδηλώνεται με κάθε δυνατό τρόπο καθημερινά, από ελευθερία αλλά και από σταθερούς κανόνες και σαφή προσανατολισμό, που δεν μπορεί να δοθεί μακριά από τις αξίες της ανθρωπιστικής παιδείας, αξίες όπως η αυτοεκτίμηση και ο σεβασμός της προσωπικότητας του άλλου, το μέτρο και η ισορροπία μεταξύ σωματικής και πνευματικής/ψυχικής καλλιέργειας, η υπευθυνότητα και η ειλικρίνεια, η κοινωνική δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη, η έμπρακτη αγάπη προς τους συναθρώπους μας, η ελευθερία και η παρρησία, η συναίσθηση του ανήκειν στο κοινωνικό σύνολο, η εντιμότητα, καθώς και ότι εκτός από δικαιώματα ο πολίτης έχει και υποχρεώσεις
Η επίλυση του προαναφερθέντος προβλήματος απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από όλους, πρωτίστως από τους γονείς και την πολιτεία. Θα πρέπει να αγκαλιάσουμε τους νέους με αγάπη και κατανόηση. Ο γονιός απαραίτητο είναι να πάρει τις γνώσεις που χρειάζεται. Συμβουλευτικά οικογενειακά κέντρα θα ήταν ένα πρώτο βήμα. Το σχολείο θα πρέπει να αναλάβει ξανά τον παιδαγωγικό του ρόλο.
Ο δάσκαλος και ο καθηγητής πρέπει να αντιληφθούν ότι επιτελούν ένα σημαντικό λειτούργημα που απαιτεί πλήρη αφοσίωση, και προπαντός αγάπη προς τα παιδιά και τους νέους που τους έχει εμπιστευθεί η κοινωνία.
Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι αναγκαίο να ανταποκρίνεται σε τρεις σαφείς και προκαθορισμένους στόχους, την πολιτική διάσταση (δημοκρατική παιδεία είναι προϋπόθεση για τη διαμόρφωση δημοκρατικού ήθους, απαραιτήτου για την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος), την ηθική/παιδαγωγική διάσταση (η πρόσληψη ηθικών και ανθρωπιστικών γενικά αξιών είναι προϋπόθεση της ψυχικής ισορροπίας των νέων και γενικότερα της εσωτερικής κοινωνικής γαλήνης της χώρας), και τέλος την γνωσιολογική διάσταση (αφού οι νέοι πρέπει να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και την κατάρτιση που απαιτείται από τις σημερινές προόδους των επιστημών).
Προς τούτο η ανθρωπιστική παιδεία θα πρέπει να αποτελεί το βασικό θεμέλιο για το όλο αυτό το οικοδόμημα.
Η αναβάθμιση του ρόλου του σχολείου σε αυτούς τους τρεις τομείς που αναφέραμε και η εξασφάλιση ελεύθερου χρόνου για τους μαθητές, ο οποίος να διατίθεται για διάφορες αθλητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες (ζωγραφική, γλυπτική, σχέδιο, μουσική, τραγούδι, κινηματογράφος, αγγειοπλαστική, χορός κ.ά.) είναι απολύτως απαραίτητη για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας των νέων ανθρώπων και την προστασία τους από κάθε είδους καταστροφικές Σειρήνες, αλλά και την μελλοντική ευνομία και ευημερία στη χώρα μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου