( 3-4 Ιανουαρίου 2009)
Τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα στον Καύκασο - η απρόσμενη και άφρων επίθεση της Γεωργίας κατά την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων εναντίον της πρωτεύουσας της Νότιας Οσετίας και ο ανηλεής βομβαρδισμός αμάχων που στοίχισε τη ζωή σε χιλιάδες και έσπρωξε στην προσφυγιά δεκάδες χιλιάδες, που σύμφωνα και με αντικειμενικούς παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), συνιστούν εγκλήματα πολέμου, η εν συνεχεία εισβολή Ρωσσικών στρατευμάτων για την προστασία του πληθυσμού και η μετέπειτα αναγνώριση από τη Ρωσσία, της ανεξαρτησίας τόσο της Νότιας Οσετίας όσο και της Απχαζίας, αποσχισθέντων προ πολλών ετών τμημάτων της Γεωργίας, τα επικίνδυνα «παιχνίδια» πολέμου από τις Νατοϊκές δυνάμεις και το Ρωσσικό πολεμικό ναυτικό στον Εύξεινο Πόντο, επανέφεραν τη συζήτηση σε ένα πρόβλημα που είχε επιστκιασθεί από τους Ολυμπιακούς αγώνες του Πεκίνου, πρόβλημα που σχετίζεται με την ύπαρξη και την απονομή διεθνούς δικαιοσύνης.
Εγκλήματα πολέμου διαπράχθηκαν ανά τους αιώνες διάφορα σε πολλά μέρη του πλανήτη μας.
Ωστόσο, η αποκορύφωση των εγκλημάτων αυτών φαίνεται να χαρακτηρίζει τον 20ό αιώνα, όπου για πρώτη φορά οργανώνονται συστηματικά και μεθοδικά από κρατικά και παρακρατικά όργανα, όπως, πρώτον, η γενοκτονία των Αρμενίων από την Οθωμανική αυτοκρατορία, των Ποντίων από τους Νεότουρκους, των Εβραίων από τους Ναζί, οι φρικαλεότητες στον πόλεμο μεταξύ Κροατών, Σέρβων και μουσουλμάνων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, οι γενοκτονίες στη Ρουάντα και το Νταρφούρ κ.ά.
Η πρόσφατη, πρό των Ολυμπιακών αγώνων, σύλληψη και παραπομπή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (ΔΠΠΓ) του Ράντοβαν Κάρατζιτς, με την κατηγορία της διάπραξης εγκλημάτων πολέμου συνεχίζει την προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας προς την κατεύθυνση απονομής δικαιοσύνης.
Τα ειδεχθή εγκλήματα των Ναζί στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οδήγησαν την ανθρωπότητα στη λήψη μέτρων για να μην επαναληφθούν παρόμοια εγκλήματα, καταρχήν στην παραπομπή των πρωταιτίων στο Διεθνές Δικαστήριο της Νυρεμβέργης, το 1945, που ιδρύθηκε προς τούτο, και την ιδρυση των Ηνωμένων Εθνών για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την πρόληψη διάπραξης παρόμοιων εγκλημάτων στο μέλλον.
Εκείνο που έχει πολύ μεγάλη σημασία αναφορικά με αυτό, την σύσταση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης, είναι ότι επικράτησε στον όλο προβληματισμό η άποψη του Υπουργού Πολέμου των Η.Π.Α. Χένρυ Στίμπσον, την οποία δέχτηκε ο Πρόεδρος Ρούσβελτ και ο διάδοχός του Πρόεδρος Τρούμαν, να λογοδοτήσουν οι ένοχοι για τα εγκλήματά τους σε ειδικό προς τούτο δικαστήριο, όπερ και εγένετο, και όχι η άποψη, την οποία αρχικά συμμεριζόταν και ο Τσώρσιλ, να εκτελεσθούν οι πρωταίτιοι χωρίς δίκη.
Αυτή ήταν η πρώτη προσπάθεια να αποδοθεί διεθνής δικαιοσύνη, να τιμωρηθούν παραδειγματικά οι πρωταίτιοι και να δημιουργηθεί ένα νομικό προηγούμενο, ότι οι ένοχοι για εγκλήματα πολέμου δεν θα μένουν ατιμώρητοι.
Αξιοσημείωτα, μεταξύ πολλών άλλων, είναι δύο πρωτοποριακές επισημάνσεις/ αποφάσεις του Δικαστηρίου αυτού: πρώτον, η καθιέρωση της ατομικής και όχι πια αποκλειστικά της κρατικής ευθύνης για μαζικά εγκλήματα, δεύτερο, η υπεροχή του διεθνούς δικαίου έναντι του εθνικού δικαίου, πράγμα που σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος για τέτοιας φύσεως εγκλήματα, έστω και αν αθωωθεί από τα δικαστήρια του κράτους στο οποίο ανήκει, είναι υπόλογος έναντι του διεθνούς δικαίου, και, τρίτο, ότι ο ισχυρισμός του διαπράξαντος το έγκλημα ότι είχε ανάλογες εντολές στις οποίες όφειλε να υπακούσει δεν τον απαλλάσσει από τις ατομικές του ευθύνες.
Το κράτος δεν παύει βέβαια να είναι υπεύθυνο, εφόσον όργανά του οργανώνουν και διαπράττουν τέτοια εγκλήματα, αλλά και εφόσον δεν λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη και καταστολή τέτοιων εγκλημάτων.
Ως σημαντική εξέλιξη του διεθνούς δικαιϊκού συστήματος είναι η καθιέρωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και τα ειδικά διεθνή δικαστήρια για την εξέταση εγκλημάτων πολέμου με αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως είναι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (1991, 1993), το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τη Ρουάντα (1994, 1995, 1998), το ειδικό «υβριδικό» ή μεικτό Εθνικό και Διεθνές Δικαστήριο για τη Σιέρρα Λεόνε (2002), το ειδικό επίσης μεικτό διεθνές Δικαστήριο για τα εγκλήματα των Ερυθρών Χμέρ στην Καμπότζη, το ειδικό Δικαστήριο για το Ανατολικό Τιμόρ (του οποίου ωστόσο η ίδρυση παρεμποδίζεται από την Ινδονησιακή κυβέρνηση), το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τα εγκλήματα στο Νταρφούρ (Σουδάν), το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (1998) και άλλα. Το σημαντικό επίσης είναι ότι παραπέμπονται και πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες (Μιλόσεβιτς, Κάρατζιτς, Πλάντιτς, Τσάρλς Τέϊλορ, αλ Μπασίρ κ.ά.).
Δυστυχώς, βέβαια, δεν εκλείπουν πολιτικές παρεμβάσεις και πολιτικές σκοπιμότητες στη λειτουργία αυτών των δικαστηρίων από τους ισχυρούς της γης, ιδιαίτερα τις Η.Π.Α., που μέσω αυτών επιδιώκουν την εξυπηρέτηση των γεωπολιτικών συμφερόντων τους.
Όλο αυτό το εξελισσόμενο διεθνές δικαιοδοτικό σύστημα είναι βέβαιο ότι θα βελτιώσει σημαντικά την κατάσταση της διεθνούς κοινότητας. Τα εγκλήματα πολέμου/ εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας/ γενοκτονίες έχουν τυποποιηθεί και οι πιθανοί υπεύθυνοι για τη διάπραξή τους γνωρίζουν ότι δύσκολα θα μπορέσουν να αποφύγουν τις ευθύνες τους.
Προϋπόθεση, ωστόσο, για την καλύτερη λειτουργία της διεθνούς δικαιοσύνης είναι οι μεγάλες δυνάμεις να αποφασίσουν να ενεργούν με βάση το δίκαιο και να προτάσσουν το δίκαιο στις διεθνείς σχέσεις. Την κύρια ευθύνη γι’ αυτό φέρουν οι Η.Π.Α. πρωτίστως, καθώς και τα άλλα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Ρωσσία , η Κίνα, η Γαλλία, και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Δεν είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτή στην κοινή συνείδηση των πολιτών της οικουμένης η απονομή της διεθνούς δικαιοσύνης, όταν χρησιμοποιούνται δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Επιδείνωση της υπεροχής του διεθνούς δικαίου λόγω των «συμφερόντων» των ισχυρών αποτέλεσε η πολιτική του απερχόμενου προέδρου των Η.Π.Α. Μπούς. Τα συστηματικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο Ιράκ, στις φυλακές Αμπού Γράϊπ και αλλού, η μυστική απαγωγή πολιτών και η μεταφορά τους χωρίς καμιά νομική προστασία και χωρίς το δικαίωμα της υπεράσπισης στο διαβόητο στρατόπεδο Γκουαντανάμο, αλλά και σε άλλα μυστικά στρατόπεδα σε συμμαχικές με τις Η.Π.Α. χώρες, για ανάκριση και βασανιστήρια, με πρόσχημα την ασφάλεια των Η.Π.Α., ο ανηλεής βομβαρδισμός της Σερβίας χωρίς προηγούμενη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, είναι εγκλήματα για τα οποία έπρεπε να συλληφθούν και να παραπεμφθούν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο οι πρωταίτιοι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες ή οι οποιοιδήποτε άλλοι ένοχοι.
Η παρά το διεθνές δίκαιο αναγνώριση από τις Η.Π.Α. και άλλες φιλικές προς αυτή χώρες της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, επαρχίας της Σερβίας, παρά τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, η ατιμωρησία της Τουρκίας που κατέχει παράνομα τμήμα μιας ανεξάρτητης χώρας μέλους της Ε.Ε., της Κύπρου, όπου συντελέστηκαν και εξακολουθούν να συντελούνται πλήθος εγκλημάτων πολέμου και εθνοκάθαρση σε βάρος των ελληνοκυπρίων, οι γενοκτονίες στη Ρουάντα και το Νταρφούρ, η απόσχιση από τη Γεωργία τμημάτων της με ενθάρρυνση και στήριξη της Ρωσσίας και η αναγνώριση της ανεξαρτησίας τους, που έρχεται ως απάντηση της Ρωσσίας στην από τους Δυτικούς αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου, και τα επικίνδυνα παιχνίδια πολέμου που εξελίσσονται στον Καύκασο για λόγους γεωπολιτικών συμφερόντων, όλα αυτά αποτελούν σοβαρή οπισθοδρόμηση αναφορικά με την ισχύ και την επιβολή του διεθνούς δικαίου στις διεθνείς σχέσεις.
Είναι απορίας άξιο, γιατί δεν ζητήθηκε από την Κυπριακή πρωτίστως, αλλά και την Ελληνική Κυβέρνηση, μετά την καταδίκη της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μετά την προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά της Τουρκίας για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου (εθνοκάθαρση, εποικισμός, στρατιωτική κατοχή) η σύσταση ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου για την εξέταση αυτών των εγκλημάτων, την παραπομπή των ενόχων και την καταδίκη τους.
Είναι κατεπείγουσα ανάγκη ενίσχυσης του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και των ειρηνευτικών δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να μπορούν να επεμβαίνουν έγκαιρα και να επιβάλλουν το διεθνές δίκαιο, όπου αυτό παραβιάζεται. Οι Η.Π.Α. οφείλουν να αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο, να ανακτήσουν το διεθνές κύρος τους με την διακήρυξη της ισχύος του διεθνούς δικαίου και σε συνεργασία με την Ε.Ε. και τις άλλες ισχυρές χώρες (Ρωσσία, Κίνα, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο) να προχωρήσουν τάχιστα στην ενίσχυση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και των Ηνωμένων Εθνών.
Τα διεθνή προβλήματα, τα τωρινά αλλά και τα μελλοντικά - φτώχεια, υποσιτισμός, πείνα, μετανάστευση, αρρώστιες, αναλφαβητισμός και απαιδευσία, εγκληματικότητα, μόλυνση του περιβάλλοντος, έλλειψη πόσιμου νερού, αποψίλωση των δασών, πόλεμοι, καταπιεστικά καθεστώτα, τοπικές συρράξεις και εγκλήματα πολέμου - απαιτούν διεθνή συνεργασία, που δεν μπορεί να υπάρξει σε συνθήκες αντιπαλότητας και σύγκρουσης των μεγάλων δυνάμεων.
Τελειώνοντας, με την ευκαιρία της επετείου του ιστορικού λόγου του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, με την ιστορική φράση «I have a dream», πιστεύουμε ότι το όνειρο κάθε σώφρονος ανθρώπου θα πρέπει να είναι να φτάσουμε κάποτε σε μια παγκόσμια διακυβέρνηση που θα εξελιχθεί μέσα από τα Ηνωμένα Έθνη και το Συμβούλιο Ασφαλείας, μια παγκόσμια κυβέρνηση στην οποία θα εκπροσωπούνται ανάλογα όλες οι ήπειροι και όλα τα έθνη, κάτι δηλαδή ανάλογο με την Ε.Ε., όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα θα έχουν προτεραιότητα και οι ανθρωπιστικές αξίες θα γίνουν κοινό κτήμα της ανθρωπότητας, όπου τα τοπικά προβλήματα θα είναι προβλήματα της ανθρωπότητας, η οποία θα διαχειρίζεται τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του πλανήτη προς όφελος όλων των ανθρώπων, όπου η καταπολέμηση του φανατισμού, της φτώχειας, της απαιδευσίας, της καταπάτησης των ατομικών δικαιωμάτων και των εγκλημάτων πολέμου, της μόλυνσης του περιβάλλοντος και του υπερκαταναλωτισμού, καθώς επίσης και η επιδίωξη του αφοπλισμού και της οριστικής καταστροφής των μέσων μαζικής καταστροφής, και η ειρηνική επίλυση των διαφορών, θα αποτελούν πρωτεύοντες στόχους της οικουμενικής διακυβέρνησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου