(6-7.6.2009)
Είναι γνωστό ότι ο διάλογος και η διαλεκτική γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν στην αρχαία Ελλάδα, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα τους Πλατωνικούς διαλόγους, τη ρητορική αντιπαράθεση στην τραγωδία και στα δικαστήρια, τη συγγραφή εγχειριδίων ρητορικής από διάσημους ρήτορες και ρητοροδιδασκάλους, τη θεωρητική διαμόρφωση της λογικής και των συλλογισμών από τον Αριστοτέλη (με το γνωστό Όργανον).
Διάλογος σημαίνει πρωτίστως διατύπωση συλλογιστικών επιχειρημάτων και αντεπιχειρημάτων με στόχο την ανεύρεση της αληθείας ή τουλάχιστον την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη προσέγγιση της αληθείας. Υπάρχουν βέβαια και οι μέθοδοι παραπλάνησης, οι οποίες επίσης έχουν μελετηθεί και επισημανθεί από τους αρχαίους μελετητές της συλλογισιτικής (Αριστοτέλης, Σοφιστικοί Έλεγχοι).
Η εμμονή στις διατυπούμενες απόψεις από ένα διαλεγόμενο, παρόλο που αυτές καταρρίπτονται μερικώς ή ολικώς από τα αντεπιχειρήματα του συνδιαλεγομένου, συνιστά άρνηση και αναίρεση του διαλόγου.
Η υποβάθμιση ή η παντελής απουσία του διαλόγου αποτελεί απογοητευτικό και θλιβερό φαινόμενο σε μια δημοκρατική χώρα.
Τα προβλήματα πρέπει να συζητούνται εκτενώς από τους πολιτικούς και τα κόμματα, αλλά γενικότερα και από την κοινωνία, προτού η εκάστοτε κυβέρνηση προχωρήσει στην αντιμετώπισή τους με πράξεις, έχοντας πάλι υπόψιν την πρακτική των δημοσίων συζητήσεων στην εκκλησία του δήμου στις δημοκρατικές πόλεις της αρχαίας Ελλάδος και στην κατεξοχήν δημοκρατική αρχαία Αθήνα, όπου, όπως περήφανα λέει ο Περικλής, «οὐ τοὺς λόγους τοῖς ἔργοις βλάβην ἡγούμενοι, ἀλλὰ μὴ προδιδαχθῆναι μᾶλλον λόγῳ πρότερον ἤ ἐπὶ ἅ δεῖ ἔργῳ ἐλθεῖν» (= δηλ., δεν θεωρούμε ότι οι λόγοι, η συζήτηση, είναι βλαβερή για τα έργα, αλλά αντίθετα ότι είναι βλαβερό να μην έχουμε διαφωτιστεί προηγουμένως για εκείνα για τα οποία θα πράξουμε).
Δυστυχώς, ο πολίτης στην Ελλάδα δεν ενημερώνεται και δεν διαφωτίζεται για τις θέσεις των πολιτικών και των κομμάτων ούτε από την τηλεόραση, που είναι σήμερα το κατεξοχήν ενημερωτικό μέσο, ούτε από τις εφημερίδες, οι πλείστες των οποίων είναι εξαρτημένες από διάφορα οικονομικά και κομματικά συμφέροντα. Οι δε κομματικές φιέστες με τις πλαστικές σημαίες και τους μεταφερόμενους οπαδούς σκοπό έχουν μόνο τον εντυπωσιασμό των ψηφοφόρων και τίποτε περισσότερο.
Ο διάλογος συχνά στις λεγόμενες τηλεοπτικές συζητήσεις καταλήγει σε φωνασκίες, με τις οποίες οι μετέχοντες προσπαθούν να επιβληθούν των αντιπάλων τους. Και τα λεγόμενα «ντιμπέιτ» (σαν να μην υπάρχει αντίστοιχη ελληνική λέξη) είναι παράλληλοι μονόλογοι.
Οι διαφημιστές, οι επικοινωνιολόγοι, οι ενδυματολόγοι έχουν υποκαταστήσει τον διάλογο, το γνήσιο χαρακτηριστικό της δημοκρατίας. Σύμφωνα με τις εφημερίδες, οι διαφημιστικές εταιρείες Spot Thompson και Ogilvy One έχουν αναλάβει τη διαφήμιση των κομμάτων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ αντίστοιχα. Με τα τηλεοπτικά «σποτ», που κόστισαν στον Έλληνα φορολογούμενο έξι εκατομμύρια ευρώ, και τις αφισοκολλήσεις, που θα κόστισαν πολλά ακόμη εκατομμύρια, προσπαθούν τα δύο κόμματα εξουσίας, αλλά και τα μικρότερα κόμματα, να περάσουν στον λαό τα «προϊόντα» τους.
Σε μια εποχή λιτότητας και δύσκολων οικονομικών συγκυριών τα κόμματα στην Ελλάδα έχουν την πολυτέλεια και την αλαζονεία να σπαταλούν εκατομμύρια για την προεκλογική τους εκστρατεία (!), τη στιγμή που όλοι τους για δεκαετίες τώρα ζητούν κατανόηση, αυτοσυγκράτηση και λιτότητα από τον λαό.
Η διακομματική επιτροπή αποφάσισε χορηγία στα κόμματα 13,4 εκατομμύρια ευρώ, επιπλέον των 65 εκατομμυρίων που μοιράστηκαν γι’ αυτό το έτος, και των 105 εκ. που θα ξοδέψουν για τις ευρωεκλογές (βλ. Καθημερινή, 31.5.09), και όλα αυτά για επικοινωνιακούς και διαφημιστικούς λόγους, δηλαδή τηλεοπτικά «σποτάκια» στην τηλεόραση και αφίσες για να καλύψουν όλη την Ελλάδα.
Δυστυχώς, και η νέα γενιά εκκολάπτεται και διαμορφώνεται στα ίδια διαφημιστικά και αφισοπληθωρκά πλαίσια. Αυτό είναι ολοφάνερο στις κατ’ έτος επαναλαμβανόμενες φοιτητικές εκλογές, όταν τα πανεπιστημιακά κτήρια επικαλύπτονται στην κυριολεξία από αφίσες των κομμάτων και όπου ο ουσιαστικός διάλογος είναι ανύπαρκτος.
Οι αφίσες υποκαθιστούν κάθε είδος διαλόγου και στα αμφιθέατρα εκφωνούνται κομματικοί μονόλογοι. Ο πραγματικός διάλογος και η συλλογιστική αντιπαράθεση θέσεων και προγραμμάτων είναι παντελώς ανύπαρκτα.
Εκείνο όμως που χρειάζεται μια κοινωνία, για να πάει μπροστά, είναι η πραγματική διαφώτιση του πολίτη πάνω στα ουσιαστικά προβλήματα του τόπου και της Ευρώπης, για να μπορέσει να διαμορφώσει άποψη και να δώσει την ψήφο του συνειδητά σε εκείνους που θα τον εκπροσωπήσουν άξια είτε εδώ είτε στα κέντρα λήψεως αποφάσεων της Ε.Ε.
Αλλιώς, ανενημέρωτος «χαραμίζει» την ψήφο του ή την δίνει όντας προκαταβολικά τοποθετημένος και ενταγμένος σε ένα ορισμένο κόμμα, αδιαφορώντας για όλα τα άλλα. Χώρα, ωστόσο, με τέτοιους πολίτες δεν είναι δυνατό να προχωρήσει με αισιοδοξία στο μέλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου